Φύλλο εργασίας για τη Μεγάλη Χίμαιρα του Μ.Καραγάτση (απόσπασμα από την Τράπεζα Θεμάτων)

 

Φύλλο εργασίας για το απόσπασμα από το μυθιστόρημα:

«Η Μεγάλη Χίμαιρα» του Μ.Καραγάτση (τράπεζα θεμάτων για Α΄Λυκείου)

 

Πριν την ανάγνωση ας δούμε ποιος ήταν ο Καραγάτσης.

Ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της «Γενιάς του ’30»

 

Φιλολογικό ψευδώνυμο του Δημήτρη Ροδόπουλου. Από τους πιο προικισμένους πεζογράφους της γενιάς του, συνεχιστής και ανανεωτής της παράδοσης που άφησαν με τα νατουραλιστικά τους διηγήματα ο Καρκαβίτσας και ο Θεοτόκης. Ο Καραγάτσης επέβαλε νωρίς την παρουσία του στην πεζογραφία μας με τα μυθιστορήματά του Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν (1933) και Γιούγκερμαν (1938), τα οποία έγραψε σε νεανική ηλικία. Οι ήρωές του κατέχονται από μεγάλα πάθη και γενικότερα στην πεζογραφία του είναι έντονο το ερωτικό στοιχείο . Ο Καραγάτσης παρουσιάζει με γνώση και ρεαλισμό την ασφυκτική ζωή της επαρχιακής κοινωνίας και αποκαλύπτει πολλές καθημερινές σκληρές όψεις της. Ο θεσσαλικός κάμπος, που τον περιγράφει με εντυπωσιακή δύναμη, γίνεται ένα τεράστιο νατουραλιστικό σκηνικό, κατάλληλο να πλαισιώσει τους μύθους του. Από εδώ κυρίως αντλεί την ανεξάντλητη έμπνευσή του. Είναι από τους πολυγραφότερους πεζογράφους μας.

 Έργα του: α) Μυθιστορήματα: Η Μεγάλη Χίμαιρα (1940), Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου (1944), Ο Μεγάλος Ύπνος (1946), Aίμα Χαμένο και Κερδισμένο (1947), Ο Αντιπλοίαρχος Βασίλης Λάσκος (1948), Τα Στερνά του Μίχαλου (1949), Ο Θάνατος και ο Θόδωρος (1954), Ο Κίτρινος Φάκελος (1956), Σέργιος και Βάκχος (1959), Το 10 (1960). β) Διηγήματα: Το Συναξάρι των Αμαρτωλών (1935), Λιτανεία των Ασεβών (1940), Νυχτερινή Ιστορία (1943), Πυρετός (1945), Το Νερό της Βροχής (1950), Το Μεγάλο Συναξάρι (1952).

Στην Ελληνική μυθολογία αναφέρεται η Χίμαιρα ως ένα φοβερό τέρας, ένα μυθολογικό ζώο,που εξέπνεε φωτιά, είχε σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού, και η ουρά του κατέληγε σε φίδι.

 

Η δημώδης ελληνική έκφραση «κυνηγάω χίμαιρες», σημαίνει «επιδιώκω κάτι ανέφικτο».

 

Μετά την ανάγνωση

Ερωτήσεις για το απόσπασμα:

1)    Σε ποια χρονική περίοδο διαδραματίζονται τα γεγονότα του αποσπάσματος;

2)    Σε ποιο τόπο λαμβάνουν χώρα τα όσα περιγράφονται; Η δράση συμβαίνει σε έναν (σκηνικό) χώρο;

3)    Ποια είναι τα πρόσωπα του αποσπάσματος και ποια η ιδιότητα καθενός;

4)    Ποια είναι η περίσταση που αφηγείται ο συγγραφέας;

5)    Πρόκειται για μία οικογένεια αγροτικού ή αστικού περιβάλλοντος;

6)    Ποια η θέση της μητέρας μέσα στην οικογένεια και από πού φαίνεται αυτή χαρακτηριστικά; Υπάρχει πατέρας;

 

7)    Πώς θα χαρακτηρίζατε κάθε πρόσωπο;

(αντιστοιχίστε  αιτιολογώντας με κάποιο σημείο του κειμένου):

 

* Γιάννης                          *ευγένεια

* Μηνάς                            *ιδιαίτερη παρατηρητικότητα

* Μαρίνα                           *μεγάλη στοργή

* Ρεϊζαινα                          *αφηγηματική δεινότητα

 

Ρεΐζαινα

 

Α) Ποια προετοιμασία κάνει η Ρεΐζαινα, για να υποδεχτεί τον γιο της;

Β) Πώς τον υποδέχεται, όταν αυτός φτάνει;

Γ) Τι στάση κρατά απέναντι στη νύφη της στη  σκηνή του καλωσορίσματος στο λιμάνι;

Δ) Στο τραπέζι πώς δείχνει τη χαρά και την αγάπη για τον γιο της που ήρθε από την Αθήνα; ( 2 άξονες)

 

Γιάννης

 

Α) Πώς φέρεται ο Γιάννης απέναντι στη μητέρα του, απέναντι στον αδερφό του και τη γυναίκα του τη Μαρίνα που δε γνωρίζει καλά ελληνικά;

Μηνάς

 

Α) Ποια είναι η συμπεριφορά του Μηνά απέναντι στον αδερφό του και τη νύφη του, τη Μαρίνα;

Β) Τι φαίνεται από την αφήγηση που έκανε στην οικογένειά του για τη ζωή του στην Αθήνα; (Πώς νιώθει γι’ αυτήν και πώς για την οικογένειά του;)

 

Μαρίνα

 

Η Μαρίνα είναι νύφη στην οικογένεια (και μάλιστα νέα νύφη).Αυτό την κάνει εξωτερικό παρατηρητή. Επίσης έχει και ένα άλλο χαρακτηριστικό.Είναι ξένη (μιλά γαλλικά) και δε γνωρίζει καλά την ελληνική γλώσσα.Τα δύο αυτά στοιχεία την αποστασιοποιούν από τα γεγονότα; Ποιες είναι οι παρατηρήσεις που κάνει:

α) για τον κουνιάδο της τον Μηνά;

β) για τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια του συζύγου της;

γ) για τον ρόλο που παίζει η οικογένεια στην Ελλάδα;

 

 

Κειμενικοί δείκτες

1)    Βρείτε στο κείμενο μία αναδρομική αφήγηση.

2)    Πού υπάρχει έντονη αφηγηματική έλλειψη;

3)    Πού υπάρχει εσωτερικός μονόλογος ενός προσώπου της ιστορίας;

4)    Εντοπίστε μία έντονη μεταφορά στις σκέψεις της Μαρίνας.

5)    Σε τι αποσκοπεί η λεπτομερής περιγραφή του γεύματος;

 

 

6)    Ποια σκηνή του αποσπάσματος θα διαλέγατε, για να τη συμπεριλάβετε σε μια κινηματογραφική ταινία και ποια σκηνή θα ήταν πιο εύκολο να παρασταθεί σε ένα θεατρικό έργο;

                                                                             

 

                                                                       Ερωτήσεις: Καραμπάση Μαρία