Το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών (Φύλλο εργασίας) Ιστορία Β΄Λυκείου

Ιστορία Β΄Λυκείου

Φύλλο εργασίας μέσα στην τάξη

5. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

Το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών 

Αφού θυμηθούμε τη στέψη του Καρλομάγνου ως Κυβερνήτη του Ρωμαϊκού κράτους κάνουμε μια εισαγωγική αναφορά στον ανταγωνισμό των δύο Εκκλησιών σχετικά με τον εκχριστιανισμό των Βουλγάρων και το  Πρώτο Σχίσμα (filioque) (σελ.33)

στ. Το Σχίσμα μεταξύ των δύο Εκκλησιών (σελ.45-46)

1. Πότε έγινε το Οριστικό Σχίσμα των δύο Εκκλησιών; Από ποια θέματα  ξεκίνησε; (αφορμές) 

2. Ποια είναι η πραγματική αιτία που οδήγησε στο Σχίσμα;

3. Ποιος ήταν ο ρόλος των δύο εκπροσώπων, της Ρώμης και της Κων/πολης;*

4.Πότε έγινε αντιληπτή η μεγάλη σημασία του Σχίσματος;

Ø Πηγή από Ostrogorsky, σελ.46 σχολικού βιβλίου

Ø Ερώτηση 4 σχολικού βιβλίου σελ.46

??? Ερώτημα 1 για ανοικτή συζήτηση σχετικά με αγαμία του κλήρου

*??? Ερώτημα 2 για ανοικτή συζήτηση:

 Κατά πόσο πρέπει οι πολιτικοί και ιδιαίτερα οι διπλωμάτες  να χαρακτηρίζονται από νηφαλιότητα χαρακτήρα και ψυχραιμία; Ποιοι κίνδυνοι ανακύπτουν σε αντίθετη περίπτωση; Πιστεύετε ότι είναι δυνατόν μέχρι και ένας πόλεμος να ξεκινήσει λόγω της εκρηκτικής προσωπικότητας των ηγετών ή αυτό αποτελεί μια επιφανειακή αιτία για βαθύτερα αίτια που λανθάνουν πίσω από τα φαινόμενα; Η βούληση των λαών ακολουθεί πάντα το δρόμο που χαράσσουν οι ηγέτες;

 Ο Πατριάρχης Μιχάηλ Κηρουλάριος ήταν ένας εκ των δυναμικών πρωταγωνιστών των γεγονότων της 16ης Ιουλίου του 1054.

                                                                                                                                           

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

 Ερώτηση: Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε:

α) Πότε πραγματοποιήθηκε το Οριστικό Σχίσμα των δύο Εκκλησιών,

β) Ποια ήταν η κύρια αιτία του Σχίσματος,

γ) Σε ποια θεολογικά και δογματικά ζητήματα διαφωνούσαν οι δύο Εκκλησίες,

δ) Ποιοι ήταν οι εκπρόσωποι των δύο Εκκλησιών στις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις και πώς τα στοιχεία της προσωπικότητάς τους οδήγησαν στην τελική σύγκρουση.                                         

       Το 1043 ανέβηκε στον πατριαρχικό θρόνο ο Μιχαήλ Κηρουλλάριος και από τότε το ασίγαστο αγωνιστικό του πνεύμα βρήκε ένα νέο πεδίο δράσεως. Ήταν το ίδιο διαποτισμένος με τη συνείδηση της υπεροχής του αξιώματός του, όπως και ο αντίπαλός του στη Ρώμη, και η συνείδηση αυτή ήταν συνυφασμένη με τέτοιο πάθος για δύναμη που δε δίσταζε να παραμερίζει κάθε εμπόδιο. Στο πλευρό του πάπα Λέοντα Θ΄ βρισκόταν όμως ο καρδινάλιος Ουμβέρτος ως αρχηγός της αδιάλλακτης αντιβυζαντινής παρατάξεως της Ρώμης. Στα πρόσωπα του Μιχαήλ Κηρουλλαρίου και του Ουμβέρτου συγκρούσθηκαν δύο άνδρες τολμηροί και αδίστακτοι, που προχωρούσαν κατ' ευθείαν στο στόχο τους, έτοιμοι να αποκαλύψουν τις αιώνιες λανθάνουσες αντιθέσεις και να θέσουν τον κόσμο μπροστά σε ένα αμείλικτο δίλημμα. Η έριδα ξέσπασε χωρίς τη θέληση του αυτοκράτορα και χωρίς να υπολογισθεί η κατάσταση που επικρατούσε την εποχή εκείνη. Όταν η έριδα επεκτάθηκε σε δογματικά και λειτουργικά ζητήματα, τότε η κατάσταση έφθασε στο σημείο που η συνεννόηση να είναι εκ των προτέρων αδύνατη, γιατί εκεί η σύγκρουση κάλυπτε πια τη διδασκαλία και τα ήθη.

       Αντικείμενο της έριδας ήταν τα παλαιά ζητήματα, που χώριζαν τα πνεύματα ήδη από την εποχή του Φωτίου. ... Η έριδα είχε δραματική κατάληξη όταν έφθασε στην Κωνσταντινούπολη ρωμαϊκή αντιπροσωπεία με αρχηγό τον καρδινάλιο Ουμβέρτο. Ενθαρρυμένοι από τη στάση του αυτοκράτορα, που φαινόταν πρόθυμος να θυσιάσει τον Πατριάρχη του για χάρη της φιλίας με τη Ρώμη, οι παπικοί απεσταλμένοι κατέθεσαν στις 16 Ιουλίου 1054 στην αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας μια βούλλα με αφορισμό κατά του Κηρουλλαρίου και των πιο επιφανών ομοφρόνων του. Στο μεταξύ ο Πατριάρχης με την υποστήριξη του κλήρου και του λαού, κατόρθωσε να μεταπείσει τον αμφίρροπο αυτοκράτορα και να του επιβάλει τη θέλησή του. Με τη συναίνεση του αυτοκράτορα συγκάλεσε λοιπόν μια σύνοδο, η οποία ανταπέδωσε τα ίδια και εκτόξευσε τον αφορισμό εναντίον των παπικών αντιπροσώπων.

                                                                       J. Ostrogorsky: "Ιστορία του Βυζαντινού Έθνους"  
                                                                       Τόμος Β΄ σελ. 223-225

 

 Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος ΣΤ 

ανακάλεσαν τους αφορισμούς το 1965.

                                                                                                                             

                                                                                                               Επιμέλεια:: Καραμπάση Μαρία                                                                                                                                     Φιλόλογος