Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη (σελ.7-9)

 

1. ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΡΩΜΗ  (σελ.7-9) Β΄Γυμνασίου

Ερωτήσεις

1. Ποια ήταν τα μέτρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου;

2. Πότε και πού (σε ποια θέση) αποφάσισε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος να ιδρύσει μία νέα μεγάλη πόλη; Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα της θέσης της Κωνσταντινούπολης;

3.  Για ποιους λόγους ο Μ.Κωνσταντίνος θέλησε να μεταφέρει την πρωτεύουσα από τη Δύση (Ρώμη) στην Ανατολή (Κωνσταντινούπολη);

4. Τι οικοδόμησε στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος; 

 

    Τοπογραφικός χάρτης Κωνσταντινουπόλεως κατά τη Βυζαντινή περίοδο. 

Βασική πηγή χάρτη: R. Janin, Constantinople Byzantine. Developpement urbain et repertoire topographique. Το οδικό δίκτυο και διάφορες άλλες λεπτομέρειες με βάση το Dumbarton Oaks Papers 54. Πληροφορίες για τις εκκλησίες, ιδιαίτερα τις μη ταυτοποιημένες, από την ιστοσελίδα The Byzantine Churches of Istanbul του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

5. Πότε τελέστηκαν (=έγιναν) τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, από πού πήρε το όνομά της και πώς φαινόταν ότι ήταν χριστιανική πόλη;

6. Για ποιους λόγους ο Μ.Κωνσταντίνος τήρησε ευνοϊκή στάση προς τον χριστιανισμό;

7.  Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους υποστήριξε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος τον χριστιανισμό και τη διάδοσή του; 

   Αργυρό νόμισμα με το Χριστόγραμμα (στο επάνω μέρος της περικεφαλαίας του Κωνσταντίνου) και την ένσταυρη σφαίρα, σύμβολο της εκχριστιανισμένης ρωμαικής οικουμένης.Μόναχο, Νομισματική Συλλογή.Πηγή: Ψηφιακά σχολικά βιβλία.

8. Γιατί ο Μ.Κωνσταντίνος δεν έγινε επίσημα χριστιανός, παρά μόνο πριν από τον θάνατό του;

9. Τι ήταν το Διάταγμα των Μεδιολάνων, πότε υπογράφτηκε και ποια ήταν τα αποτελέσματά του για τους χριστιανούς; Πότε σταμάτησαν οι διωγμοί τους;

10.Πότε πραγματοποιήθηκε η Σύνοδος των επισκόπων στη   Νίκαια και γιατί ονομάστηκε «Οικουμενική»;

11.Ποιος ήταν ο σκοπός της Α΄Οικουμενικής Συνόδου;

 

ΠΗΓΕΣ

Ασκήσεις προετοιμασίας σύνταξης απάντησης σε ερώτηση με παράθεμα

1.  Αφού διαβάσετε με προσοχή το προοίμιιο (εισαγωγή) του Διατάγματος των Μεδιολάνων, να υπογραμμίσετε στο κείμενο τη βασική απόφαση που έλαβαν οι αυτοκράτορες με αυτό.

 

ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ,

                                                                       313 μ.Χ.

(Προοίμιο)

Ευρισκόμενοι στο Μιλάνο, εγώ ο Αύγουστος Κωνσταντίνος και εγώ ο Αύγουστος Λικίνιος, κάτω από καλούς οιωνούς και αναζητούντες με φροντίδα κάθε τι που θα απέβλεπε στο γενικό καλό… πιστέψαμε ότι έπρεπε να τακτοποιήσουμε όλα εκείνα τα οποία αφορούν στην οφειλόμενη λατρεία προς το Θείον και να παραχωρήσουμε στους Χριστιανούς και σε όλους τους υπηκόους μας την ελεύθερη άσκηση των λατρευτικών τους καθηκόντων στη θρησκεία της επιλογής τους. Είθε, επομένως, το Θείον, στην ουράνια κατοικία του, να εκδηλώσει την ικανοποίησή του και να στείλει τις χάρες του και σε μας και στους λαούς που ζουν υπό την εξουσία μας.

Λακτάντιος, De mortibus persecutorum 47 (Μετ. Β.Σ.)

 

 

2.   Αφού διαβάσετε το παράθεμα, να κυκλώσετε τρία μέτρα με τα οποία ο Κωνσταντίνος υποστήριξε τον Χριστιανισμό και τρεις τρόπους που δείχνουν ότι διατηρούσε και την παλαιά ρωμαϊκή θρησκεία. Στη συνέχεια να επιλέξετε ποιο θεωρείτε πιο σημαντικό μέτρο από αυτά που αναφέρονται για τη διάδοση της νέας θρησκείας (χριστιανισμού) και  να αιτιολογήσετε γιατί το επιλέξατε.

Η θρησκευτική πολιτική του Κωνσταντίνου

Ο Κωνσταντίνος υποστήριξε έμπρακτα το χριστιανισμό. Απάλλαξε τον κλήρο από φορολογικές υποχρεώσεις, παραχώρησε το δικαίωμα ιδιοκτησίας και αποδοχής κληρονομιών στην Εκκλησία, καθιέρωσε την Κυριακή ως επίσημη ημέρα ανάπαυσης (από την οποία εξαίρεσε μόνο τους αγρότες που μπορούσαν, αν το επιθυμούσαν, να συνεχίσουν τις εργασίες τους, για να μην διακινδυνεύσουν καταστροφή της σοδειάς τους, και τις απελευθερώσεις δούλων ως μια καλή πράξη που μπορούσε να γίνει ακόμα και σε αργίες), αναγνώρισε όλες τις χριστιανικές εορτές ως κρατικές, αποτύπωσε χριστιανικά σύμβολα στα νομίσματά του και ανέγειρε εντυπωσιακές εκκλησίες με χρήματα του αυτοκρατορικού ταμείου σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια.

Ωστόσο η πολιτική του Κωνσταντίνου απέναντι στο χριστιανισμό ήταν αντιφατική. Ο Κωνσταντίνος δεν απέβαλε ποτέ την ιδιότητα του pontifex maximus (= του υπάτου αρχιερέα) της παραδοσιακής θρησκείας των Ρωμαίων, δεν εξαφάνισε τα εθνικά σύμβολα από τα νομίσματά του και, το κυριότερο ίσως, ποτέ δεν καταπίεσε εθνικούς.

                       Δέσποινα Ιωσήφ, Η θρησκευτική πολιτική του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, 2012

 

 

 3.  Αφού διαβάσετε την πηγή, αφηγηθείτε με δικά σας λόγια (= παραφράζοντας) την παράδοση που αναφέρεται.  

Μια παράδοση για την κτίση της Κωνσταντινούπολης

"O Kωνσταντίνος θέλοντας να ορίσει την έκταση του τείχους της πόλης, προχωρούσε κρατώντας το δόρυ. Κι επειδή φάνηκε σε εκείνους που τον ακολουθούσαν ότι καθόριζε τα όρια πολύ πιο μεγάλα από ότι χρειαζόταν, τον πλησίασε κάποιος και τον ρώτησε· "ως πού δέσποτα;" Kι εκείνος του αποκρίθηκε καθαρά "ως που να σταματήσει αυτός που προχωρεί μπροστά μου" κάνοντας φανερό ότι μία ουράνια δύναμη βάδιζε μπροστά του και τον οδηγούσε τι να κάνει".

                                                                                Φιλοστόργιος, Εκκλησιαστική Ιστορία, II, 9.

 

 

                                                                                                                                                    Ερωτήσεις και επιλογή πηγών: Καραμπάση Μ.